अहिलेको इन्डिया जुन रुपमा छ त्यो भारतीयहरुले नभएर ब्रिटिशहरुले बनाइदिएको हो । अर्थात् भारतको एकिकरण नै उनीहरुले गरिदिएका हुन् । ब्रिटिश आउनुअघि त्यहाँ ६ सय ३० वटा भन्दा बढी राज्य थिए । त्यसलाई एक-एक गर्दै समेटेको ब्रिटिशले हो ।
सन् १८५७ मा लखनउ विद्रोह भएपछि बेलायती संसदमा इस्ट इन्डियाबारे प्रश्न उठ्यो । एउटा व्यापारिक कम्पनीलाई त्यति ठूलो भूगाग हेर्न दिन सकिँदैन भन्ने कुरा भएपछि त्यसलाई प्रत्यक्ष क्राउनले वा संसदले नियन्त्रण गर्ने निर्णय भयो । इष्ट इन्डिया कम्पनी खारेज गरियो ।
ब्रिटिशले १९४७ अगष्ट १५ मा इन्डियालाई स्वतन्त्र बनाए । भारतीयहरुले अंग्रेजलाई हामीले लखेटेका हौं भन्ने गर्छन्, तर यथार्थ त्यस्तो होइन । उनीहरुले दोस्रो विश्वयुद्ध जित्यौं भने भारत छाडेर जान्छौं भनेका थिए । बेलायती संसदले सन् १९४७ को जुलाई १८ मा इन्डिया स्वतन्त्रता ऐन पारित गर्यो । त्यतिबेला भारतमा पाकिस्तानलाई अलग राज्य दिनुपर्छ भन्ने माग चर्को बनेको थियो । सो ऐनमा अगष्ट १४ मा पाकिस्तान र अगष्ट १५ मा हिन्दुस्तान बन्दैछ भनेर बकाइदा लेखेको छ ।
हिन्दुबहुल क्षेत्रलाई हिन्दूस्तान र मुस्लिमबहुल क्षेत्रलाई पाकिस्तान बनाइने ऐनमा उल्लेख छ । जो इन्डिया र पाकिस्तानमा मिल्न चाहँदैनन्, उनीहरु स्वतन्त्र हुन सक्छन् भनिएको छ । जसअनुसार जुनागढ, हैदरावाद र काश्मिर स्वतन्त्र रहे । जुनागढ र हैदरावादलाई पछि भारतले सैनिक प्रयोग गरेर जबरजस्ती लियो । काश्मिरले दुवै देशमा गाभिन मानेन । यो मुस्लिम बहुल राज्य हो । पाकिस्तानी सेनाले कब्जामा लिन खोज्दा यहाँका हिन्दू राजा हरिसिंह भागेर भारत आएर भारतमा गाभ्ने प्रस्तावमा हस्ताक्षर गरेका थिए । तर, त्यहाँका जनता भारतमा गाभिन तयार थिएनन् र छैनन् ।
मागअनुसार बेलायतले अगष्ट १४ को मध्यराति १२ बज्नु १ मिनेटअघि पाकिस्तान र १ मिनेटपछि हिन्दूस्तान स्वतन्त्र भएको घोषणा गरेको हो । यस हिसाबले भारतभन्दा पाकिस्तान जेठो मुलुक हो । तर, भारतले चलाखी गरेर पुरानो कहलिनका लागि आफूलाई हिन्दूस्तान नभनेर इन्डिया भन्ने गरेको छ ।
यहाँ भारत र पाकिस्तानको प्रसंग किन आएको हो भने, ब्रिटिशले छोडेर जाँदा आफूले कब्जा गरेको जमीन त्यहीरुपमा भारतलाई छोडेका होइनन् । ब्रिटिश साम्राज्यमा गाभिएको भए पनि पाकिस्तानलाई स्वतन्त्र देश बनाएर गए । नेपालको हकमा भने गाभिएको गाभिएै रह्यो ।
