काठमाडौँ । माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले चीन गएर ‘चिनियाँ कार्ड’ खेल्ने आरोप लगाएका छन् ।
एक इण्डियन संचारमाध्यममा प्रचण्डले इण्डियाको साखुल्य हुनेगरि ओलीमाथि चीन नजिक र इण्डिया टाढा गर्न खोजेको भाष्य सृजना हुने अभिव्यक्ति दिएका छन् ।
नयाँ सरकारको नीतिका कारण नेपाल–इण्डिया सम्बन्ध तनावमा रहेको र सीमा विवाद पुनः जागृत हुने खतरा रहेको समेत उनले बताउन भ्याए ।
पुर्व प्रधानमन्त्री समेत रहेका प्रचण्डले आफ्नो नेतृत्वको पछिल्लो १८ महिने सरकारको कार्यकालमा नेपाल–इण्डिया सम्बन्धलाई ‘नयाँ उचाइ’मा पुर्याएको दाबी गरेका छन् ।
काठमाडौंमा आयोजित कान्तिपुर कन्क्लेभमा बोल्दै आफ्नो पछिल्लो कार्यकाल (डिसेम्बर २०२२– जुलाई २०२४) मा तपाईंले भारत–नेपाल सम्बन्धलाई नयाँ उचाइमा पुर्याएको बताउनुभयो । तर, त्यसको केवल चार महिनापछि नेपाल–भारत सम्बन्धमा केही तनाव र समस्याहरू देखिएका छन्, यस्तो किन भयो ?
भन्ने प्रश्नमा प्रचण्डले भनेका छन् ,‘मेरो कार्यकालमा नेपाल–भारत सम्बन्धले साँच्चै नयाँ उचाइ प्राप्त गरेको थियो ।
जून २०२३ को मेरो भारत भ्रमणका क्रममा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग भएका वार्ताहरूबाट केही महत्त्वपूर्ण सम्झौताहरू हुनुका साथै गहिरो समझदारी कायम भएको थियो, जसको प्रभाव लामो समयसम्म रहनेछ।
यस वर्ष म फेरि (जुन २०२४ मा) मोदीको सपथ समारोहमा सहभागी हुन इण्डिया गएँ र प्रधानमन्त्री मोदी र विदेशमन्त्री एस. जयशंकरसँग छलफल गरें।
दुवै देशका राष्ट्रिय हितका आधारमा बलियो सम्बन्ध बनाउन सकेकोमा मलाई गर्व छ। मलाई लाग्छ, मेरो सरकार ढालिएपछि अहिले नेपालमा इण्डियासँगको सम्बन्धलाई लिएर जे भइरहेको छ त्यो ठीक छैन । यो सही होइन।
प्रधानमन्त्री ओली छिट्टै बेइजिङ जाँदैछन्, र अधिकारीहरूले इण्डियाले अहिलेसम्म उनलाई कुनै निमन्त्रणा नदिएको उल्लेख गरेका छन् । समस्या कहाँ छ?
भन्ने प्रश्नमा प्रचण्डको जवाफ यस्तो थियो,‘यो प्रधानमन्त्री ओली नेतृत्वको वर्तमान सरकारको अपरिपक्वताको प्रमाण हो।
उनीहरूले दुवै छिमेकी देशहरूसँगको सम्बन्धमा न्यूनतम् परिपक्वता देखाउनुपर्थ्यो।
केपीजी द्विपक्षीय भ्रमणको लागि चीन जाँदैहुनुहुन्छ, तर यो भ्रमण बढी ‘चाइना कार्ड’ खेल्नका लागि मात्र भएको देखिन्छ, जुन गलत हो।
हाम्रो इतिहास, संस्कृति र भूगोलले हामीले हाम्रो सम्बन्धलाई सन्तुलित राख्नुपर्छ भन्ने देखाउँछ, र उहाँले चीन जानुअघि नेपालको इण्डियासँगको विशेष सम्बन्धलाई स्वीकार गर्नुपर्छ। यस्तो हुनुहुँदैन थियो।’
तपाईंले गत वर्ष भन्नुभएको पोखरा र भैरहवा विमानस्थलमा थप हवाइ रुटका लागि गरेको नेपालको अनुरोधलाई इण्डियाले अस्वीकार गर्नु र चिनियाँ लगानी भएको कुनै पनि जलविद्युत वा सामान खरिद गर्न इण्डियाले अस्वीकार गर्नु दिल्ली र काठमाडौंबीचका दुई प्रमुख मुद्दा हुन्। यसको समाधान के होला ?
प्रश्नको उत्तर दिंदै प्रचण्डले भनेका छन्,‘
जलविद्युतको विषयमा, इण्डिया र नेपालले गत वर्ष गरेको ऐतिहासिक सम्झौताहरूको घोषणामा इण्डियाले १० हजार मेगावाट विद्युत् खरिद गर्ने सम्झौता पनि समावेश थियो।
पञ्चेश्वर बहुउद्देश्यीय परियोजनालाई अघि बढाउनका लागि पनि हामी सहमतिको नजिक थियौं। मलाई लाग्छ, यदि मलाई अर्को छ महिनासम्म सत्तामा रहन दिइएको भए, त्यसलाई अन्तिम रूप दिने थियौं।’
सीमा समस्याको (सुस्ता–कालापानी–लिम्पियाधुरा) बारेमा पनि मोदीजीले हामीबीच भएको गहिरो संवादबाट यो मुद्दा समाधान हुने बताउनु भएको थियो र इण्डियाले नेपाललाई पनि त्यो सन्देश पठाएको थियो।
अहिलेको अवस्थामा फेरि यो मुद्दा ठूलो समस्या भएर आउने खतरा छ भन्ने मलाई लाग्छ। हामीले सचेततापूर्वक अघि बढ्न आवश्यक छ, सम्बन्ध सुधार गर्न र यो समस्या समाधान गर्न जरुरी छ’।
इण्डियाको दृष्टिकोणबाट हेर्दा, नेपालमा सरकार परिवर्तन सामान्य जस्तै भएकाले राजनीतिक परिदृश्यलाई पछ्याउन गाह्रो छ। तपाईं अहिले फेरि विपक्षमा हुनुहुन्छ; के तपाईं आफूलाई फेरि प्रधानमन्त्रीको पदमा दाबी गर्नुहुन्छ ?
सोधिएको प्रश्नमा प्रचण्ड भन्छन्,‘
म अहिले प्रधानमन्त्रीको दौडमा लाग्न चाहन्न। म मेरो सबै ध्यान नेपाली जनतासँग राम्रो सम्बन्ध बनाउनमा केन्द्रित गर्न चाहन्छु, पद पछि दौडिन होइन।
तर मेरो डर के छ भने पदले मलाई पछ्याउने हो कि, र त्यो अवसर आएमा हाम्रो पार्टीले के गर्ने भन्ने निर्णय गर्नुपर्नेछ।
अहिले म केवल जनतासँग पार्टीको सम्बन्ध सुधार गर्न आफ्नो ऊर्जा खर्च गर्न चाहन्छु।’
नेपाल सार्क सम्मेलनको अन्तिम आयोजक थियो, जुन २०१४ देखि इण्डिया–पाकिस्तान तनावका कारण आयोजना हुन सकेको छैन। के सार्क सकियो, र के यो क्षेत्रले दक्षिण एसियाली मुद्दाहरूमा काम गर्ने अन्य उपायहरू खोज्नुपर्छ ?
भन्ने प्रश्नको जवाफ फर्काउँदै प्रचण्डले भने,‘
सार्कको समस्या समाधान हुनैपर्छ। यसमा भारतको प्रमुख भूमिका छ, किनकि यो क्षेत्रको सबैभन्दा ठूलो देश हो ।
त्यसैले हामी आशा गर्छौं कि भारतले केही उपाय निकाल्नेमा हामी सधैं यसलाई समर्थन गर्नेछौं। सार्क रहिरहनुपर्छ, हामी यसलाई त्याग्न सक्दैनौं।’
यो समाचार हामीले द हिन्दु अनलाइन संस्करणबाट साभार गरेका हौँ । पुरा समाचारको लागि यहाँ ओली विरुद्ध प्रचण्डको अभिव्यक्ति क्लिक गर्न सक्नुहुनेछ ।
